Teknolojiyle aranız olsun olmasın eğer internet kullanıyorsanız veri saklama birimleri her an karşınıza çıkabilir. İndireceğiniz bir dosyanın boyutu, alacağınız diskin kapasitesi veya kullandığınız cep telefonunuzun hızı gibi konularda anlatılanları algılamak istiyorsanız işte herkesin anlayabileceği bir dilde dijital veri saklama birimleri hakkında detaylar.

En Küçük Veri Saklama Birimleri

1 Bit (b)

En küçük dijital bir birimi “bit” dir. Bit “1” veya “0” değerini alabilir. İkili sistemde açık/kapalı, doğru/yanlış gibi ikilileri tutmak için kullanılır. Şimdi bit’in abisini görelim.

1 Byte (B)

8 bit yan yana gelince 1 byte eder. Bir byte ile ASCII tablosundaki bir karakteri ifade edebiliriz. Örneğin “A” harfi. Elbette verilerimiz 1 Byte’a sığamayacağı için daha büyük verileri byte’ın katları şeklinde ifade edilir.

Byte ve Katları

Aşağıda “International System of Units” birliği tarafından yayınlanan iki adet standart göreceksiniz. Decimal ve Binary ölçü sistemleri. Detayları şimdi.

Decimal Ölçü Birimleri

Karşımıza en çok çıkan “kilobyte“, “megabyte“, “gigabyte” gibi büyüklükler decimal ölçü birimine girer ve sırayla bir öncekinin 1000 katıdır. Decimal ölçü birimleri, “The International System of Units” (SI) tarafından belirlenmiştir. Bu ölçüler decimal yani 10 luk katlar şeklinde tasarlanmıştır. Bu sayede verilerin çevrim işlemleri pratik ve hızlı yapılabilmektedir. Tabloya bir göz atalım:

Veri Saklama Birimleri Örnek Çevrimi

• 1 kB kaç byte eder? 1000 byte
• 1 MB kaç kB eder? 1000 kB
• 1 GB kaç MB eder? 1000 MB
• 1 TB kaç GB eder? 1000 GB
• 1 PB kaç TB eder? 1000 TB
• 1 EB kaç PB eder? 1000 PB
• 1 ZB kaç EB eder? 1000 EB
• 1 YB kaç ZB eder? 1000 ZB

Binary Ölçü Birimleri

Bilgisayar programlama dünyasında hesaplamalar ikili düzende olduğu için bilişim uzmanları yukarıdaki tabloda yer alan kilo ve katlarını x1000 yerine x1024 olarak kullanmaya ihtiyaç duydular. Bu da bir karmaşaya neden olmaya başladı. Bu karmaşayı gidermek için 1998 yılında farklı bir standart için çalışmalar başladı ve 2005 yılında standartlaştı (The Institute of Electrical and Electronics Engineers ve International Electrotechnical Commission tarafından). Aşağıdaki tabloda görebileceğiniz gibi aynı önekler bir harf farkıyla artık x1024 katlarını ifade edecek şekilde tasarlandı. Gördüğünü gibi öneklerin sonu “i” harfiyle bitecek bir notasyon tasarlamışlar.

İkili birimlerini daha çok depolama ve yazılım alanında çalışanlar kullanırlar. Bunu da bilmemizde fayda var.

-kilo öneki “k” mı “K” mı?” Hangisi Doğru?

Farkettiyseniz bütün decimal ekler büyük harf iken sadece “kilo” eki küçük harftir (k). Bu durum yukarıdaki decimal ölçü birimlerinin standartlarından kaynalanıyor. İlgili SI standartında K sıcaklık ölçü birimi olan “Kelvin” i temsil ettiğinden kilo ile karışmasın diye kilo “k” ile gösterilmiştir. Hepsi bu.

Gerçek Hayattan Örnekler

Veri büyüklüklerini daha iyi anlamak için gerçek hayattan bazı örnekler vermek istiyorum:

GSM Veri Aktarım Hızları

Mobil internet erişim hızlarının yıllar boyunca nasıl değiştiğini göstermek amacıyla aşağıdaki tabloyu hazırladım. Burada Kbps = kilo bit per second (saniyedeki bit sayısı) anlamına geliyor. Mb ve Gb de aynı mantıkla devam ediyor:

Kısaca dijital veri birimleri hakkında bilgi vermeye çalıştım. Eklemek ve sormak istediğiniz bir konu olursa yorumlarınızı bekliyorum.